Polak, Węgier dwa bratanki, czyli hungaryzmy w języku polskim
Hungaryzm to słowo, które pochodzi z języka węgierskiego.
Mając na uwadze powiązania historyczne i wzajemne sympatie pomiędzy Polską a Węgrami, wydawać by się mogło, że w języku polskim znajdziemy wiele zapożyczeń z języka Madziarów.
Jest jednak zupełnie inaczej – madziaryzmy stanowią dość ograniczoną grupę elementów językowych.
Do najważniejszych hungaryzmów w języku polskim należą popularne słowa: baca, ciżma, czardasz, czekan, dobosz, gazda, giermek, hejnał, juhas, leczo, ogar, orszak oraz szereg.
Hungaryzmy przenikały do języka polskiego w okresach ożywionych kontaktów Polski i Węgier w XV i XVI wieku. Królami Polski byli między innymi Ludwik Węgierski oraz książę Transylwanii, Stefan Batory. Węgrzy od zawsze zajmowali szczególne miejsce w sercach Polaków. Sympatia ta opierała się na głębokim przekonaniu Polaków o podobieństwie charakterów narodowych polskiego i węgierskiego.
A samo powiedzenie „Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki” (po więgiersku „Lengyel, magyar – két jó barát, együtt harcol, s issza borát”) to historyczne przysłowie obecnie występujące zarówno w języku polskim, jak i węgierskim, będace krótką rymowanką mówiącą o zażyłej przyjaźni narodów polskiego i węgierskiego.
Pełna treść rymowanki w języku polskim:
Polak, Węgier – dwa bratanki,
i do szabli, i do szklanki,
oba zuchy, oba żwawi,
niech im Pan Bóg błogosławi.
Po węgiersku brzmi następująco:
Lengyel, magyar – két jó barát,
Együtt harcol s issza borát,
Vitéz s bátor mindkettője,
Áldás szálljon mindkettőre.
